“Omdat ik mijn knuffels niet kon inpakken.” (Brenda Casteleyn)

Ik zet 8 originele cadeautips voor de feestdagen op een rij want het is toch elk jaar weer zoeken. Ik heb ook eens gegoogeld waar je sommige cadeaus kan vinden of ik geef je wat adresjes die ik zelf al uitprobeerde.

Cadeautip 1: maak het zelf

Mijn vriend maakt ooit een eigen versie van een Garfieldcartoon, mijn favoriete stripfiguur in die tijd. De energie die je in het cadeau stopte, garandeert in ieder geval je toewijding aan de persoon die het cadeau krijgt. Vooropgesteld dat je ook nog wel rekening houdt met zijn of haar smaak. Iedereen zal zich nog wel de zelfgebreide truien en mutsen herinneren van tantes of nonkels. Dat is misschien wel fijn voor kleine kinderen maar mogelijk minder geslaagd bij pubers met een afwijkende kledingstijl. Misschien is een fotocadeau ook nog wel leuk om zelf te maken.

Cadeautip 2: tijd is geld

Je kan ook je tijd geven, door bijvoorbeeld je toekomstige diensten aan te bieden als masseur, wandelgenoot of gezelschapsdame/heer. Met dien verstande dat je uiteraard iets extra’s doet. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je je wekelijkse bezoekjes aan bomma of bompa als cadeau gaat zien.

Cadeautip 3: wat extra luxe

Geef een luxeproduct die ze wel appreciëren maar nooit zelf zouden kopen. Bijvoorbeeld: een abonnement op een krant of tijdschrift.

 Of wat dacht je van een maandelijks pakket uitgelezen biertjes bij de Bierboer.

Misschien is een abonnement voor wellness ook wel leuk, hier bijvoorbeeld.

Cadeautip 4: voor de gokkers

Elk jaar krijgen we van oma een aantal kraslootjes. Het is ondertussen bijna deel gaan uitmaken van de kersttraditie om met zijn allen te krassen en vol spanning uit te kijken of er een grote som uit komt. Spanning verzekerd dus, voor wie een gokje wil wagen uiteraard.

Cadeautip 5: een goodiepakket

Misschien wil je iemand eens laten kennismaken met bepaalde producten, bijvoorbeeld non-alcoholische dranken of een pakket voor vegetariërs. Bij Oxfam kan je ook een pakket kopen voor snoepers.

Cadeautip 6: een cadeau met een boodschap

Er bestaan ook tal van bedrijven die je persoonlijke boodschap drukken op een t-shirt of koffiemok. Je kan daarvoor bijvoorbeeld terecht bij your surprise 

Cadeautip 7: een anti-stres cadeau

Een ander leuk idee is een antistress-cadeau. Enkele nuttige adresjes zijn:

• De Ademruimte Academie van Veerle Dobbelaere waar je op verschillende manieren en formules op adem kan komen.
• Doe eens een ‘bosbad’ cadeau bij Wandelmetgevoel. Daar kan je ook begeleide ontdekkingstochten en zintuigenwandelingen doen en sinds kort zelfs lachyoga.

Cadeautip 8: een doeboek

Ten slotte kan je ook mijn boek ‘Hoe was je dag’ cadeau doen. Daarin vind je tal van onderwerpen en technieken om elkaar beter te leren kennen tijdens een wandeling of gewoon thuis. Ik reik je telkens een filosofische of psychologische techniek aan om meer over jezelf en je gespreksgenoot te weten te komen op een leuke manier. Of je kan er gespreksonderwerpen uithalen om ineens tijdens de feestdagen met de familie aan te kaarten.

Heb je naast deze 8 originele cadeautips nog suggesties voor de feestdagen?

“Life is beautiful. It’s about giving. It’s about family.” (Walt Disney)

Wil je ’t deze keer niet over politiek of het weer hebben tijdens de feestdagen? Dan geef ik je graag wat gespreksonderwerpen uit mijn boek ‘Hoe was je dag’ om de conversaties tijdens je familiefeesten wat op gang te brengen.

Echt of namaak: exploreer je authentieke zelf.

Vragen die je bij dit thema kan gebruiken zijn:

• Wat deden jullie graag als kind? Kan je raden voor je familieleden wat hun favoriete spelletjes waren? Was je misschien vergeten dat je zo graag puzzelde als kind? Misschien ontdek je nog verborgen talenten.
• Wat wilde je vroeger worden? Welk beroep zou je nog graag willen uitoefenen?
• Wanneer was je jezelf? Wat doe je dan precies? Wie voelt zich helemaal in zijn sas tijdens de hobby en wie is vooral blij als hij of zij kan gaan werken?

Marily Monroe en Leonardo Di Caprio

Bij dit onderwerp verkennen jullie elkaar aan de hand van favoriete films en acteurs:

• Wie is de favoriete acteur/actrice van de tafelgenoten en waarom?
• Welke soort films zien ze graag: komedie, actie, thriller, …
• Mocht je meespelen in een film, wie zou je dan willen zijn?
• En andersom: als jouw leven of dat van de hele familie verfilmd zou worden, welke acteurs zouden jullie dan inhuren?

De Gulden snede

Samen verkennen jullie wat cultuur betekent voor ieder apart en het gezelschap

• Welke culturele activiteiten zijn voor de tafelgasten interessant? Muziek? Schilderkunst? Of is het bezoek aan een kermis ook al cultuur?
• Wat betekent cultuur voor ieder?
• Wie bezoekt er veel musea/concerten… en welke waren dat?
• Hoe zou het zijn om iemand uit een ander land of van een andere cultuur in de familie op te nemen?

Slaapwandelen en dromen vangen

Hoe slapen en dromen je famieleden?

• Vertel aan het gezelschap wat de slaaprituelen zijn van jezelf of je partner. Kun je raden wie de ochtendmens is en wie avondmens?
• Dromen jullie? In zwart wit of kleur?
• Wat was de raarste droom? Zijn er terugkerende thema’s? Denk je dat dromen betekenis hebben?

Terug naar de toekomst

Exploreer de toekomstdromen van je tafelgenoten met deze vragen:

• Wat zou je doen als je de lotto wint?
• Als je in een ander land mocht leven, waar zou dat zijn? En als je naar een ander tijdperk mocht reizen? Waarom?
• Je krijgt een toverstaf en mag drie wensen doen.

Elke dag opnieuw

Ken je de gewoontes van de anderen?

• Wat zijn de gewoontes van je familieleden, kan je ze raden?
• Welke gewoontes ben je liever kwijt? En welke zou je aanraden? Of welke gewoontes wil je overnemen?
• Wat heb je al gedaan om je gewoontes te veranderen? Kunnen jullie tips uitwisselen.

Ten slotte

• Wat staat er op ieders bucketlist voor volgend jaar?

Leestip: Brenda Casteleyn, Hoe was je dag? 50 inspirerende wandelingen voor meer diepgang in je relaties, 2021, Borgerhoff & Lamberigts.

“Er bestaan geen goede leugenaars. Alleen slechte luisteraars.” (Mark Mc.Clish)

Intuïtief voel je soms wel aan dat iemand met de waarheid een loopje neemt. Aarzelend spreken of meer uitleg geven dan nodig is, kan wijzen op een leugen. Of de leugenaar kan zichzelf gaan tegenspreken en zo door de mand vallen.

Maar gehaaide manipulators en leugenaars zullen hun leugen vaak in een heleboel waarheid verpakken zodat het niet gemakkelijk is om te weten wat er nu gelogen is of welke informatie ontbreekt. Sinds enkele jaren gebruikt de FBI een nieuwe tool om misleiding beter te kunnen herkennen via taalpatronen: statementanalyse.

Piet Baete volgde de opleiding bij de FBI en vertelt in zijn boek aan de hand van cold cases uit Vlaanderen hoe je de rode vlaggen kan herkennen die wijzen op leugens en bedrog. Enkele technieken gebruikte je misschien zelf ooit om een leugentje te verdonkeremanen. Maar vaak zijn het ook kleine versprekingen of ‘lekken’ uit je onbewuste, waardoor je jezelf verraadt.

Onzichtbaar worden

Hier verstop je je als het ware in de massa. Misschien heb je in je pubertijd ook ooit gezegd dat iedereen in de klas slechte punten had voor een vak. Zo wordt jouw eigen schuld wat minder zichtbaar. Natuurlijk pakte dat bij je ouders vaak niet. Maar wat met een verdachte die gevraagd werd of hij ook verhoord is in verband met de moord op zijn vriendin. Als het antwoord dan is: ‘De politie heeft iedereen uit haar buurt ondervraagd – familie, collega’s, vrienden… Dat was om een zo goed mogelijk profiel van haar te kunnen krijgen’. Dan is dat duidelijk een rode vlag, niet enkel omdat de verdachte zich wil verstoppen maar ook omdat hij ongevraagd uitlegt waarom iedereen werd verhoord.

Negaties

Alles wat je expliciet ontkent, kan wijzen op een gevoelig punt.  Wanneer je aan je voortuin een bordje hangt ‘dit is geen hondentoilet’, dan is dat niet per se om mensen duidelijk te maken wat het niet is, want je voortuin is heel wat zaken niet: het is geen parkeerplek, geen rustplek, geen park, geen vuilbak en noem maar op. Je zegt dat het geen hondentoilet is omdat je het beu bent om steeds de hondendrollen op te ruimen. Het ligt dus gevoelig. Zo zegt oud-minister Vanden Boeynants tijdens zijn persconferentie: ‘ik weet niet waar ik vandaan kom’. Omdat geen enkele journalist hem daar een vraag over stelde, wijst het op een gevoeligheid.

Afhankelijke woordjes

Dat zijn kleine woordjes die op zich niet echt veel betekenen zoals maar, slechts, meer dan, gewoon. Deze woordjes geven eigenlijk een inkijk in wat de spreker onbewust denkt. Bijvoorbeeld bij een acoholcontrole vraagt een agent: ‘Hoeveel hebt u gedronken, meneer?’ Als het antwoord ‘twee pintjes’ is, ben je als agent redelijk gerustgesteeld. Maar wat denk je van: ‘gewoon, twee pintjes’, of ‘maar twee pintjes’. De bestuurder weet dat het er zes waren en voegt onbewust het woordje ‘maar’ of ‘gewoon’ toe en geeft zo inkijk in zijn onbewuste gedachten.

Haperingen

Een teveel gebruik van ‘euh’ of wanneer je de vraag herhaalt, kan dat er op wijzen dat je twijfelt en nadenkt over je leugen:

‘Waar zat je gisteren?’

‘Euh waar zat ik gisteren…’

Zo bespreekt Piet 18 rode vlaggen die kunnen aangeven of iemand liegt of manipuleert. Eén of twee zo’n vlaggen kunnen toeval zijn, maar als je er teveel vindt, wordt er misschien een loopje met de waarheid genomen. Statementanalyse is dus een bondgenoot voor al wie de manipulators en leugenaars in zijn of haar omgeving wil ontmaskeren.

Leestip: Baete Piet, Ontmasker de leugenaar, Hoe statementanalyse cold cases kan oplossen maar ook je leven verandert, Manteau, 2022.

“Addiction is an adaptation. It’s not you – it’s the cage you live in.” (Johann Hari)

Je hoeft niet als alcoholist onder een brug te leven of dagelijks een lijntje cocaïne te snuiven om last te hebben van verslavingen. Denk maar aan het eindeloze scrollen op je smartphone, tv kijken, snoepen of koffie drinken. Het verschil met de ‘junkies’ zit hem enkel in de mate waarin je verslaving je leven verstoort. Maar het patroon erachter is identiek volgens Gabor Maté.

Hongerige geesten

In zijn boek ‘Hongerige geesten’ legt Maté uit dat verslavingen voort komen uit geblokkeerde liefde. Het is een coping mechanisme om pijn en trauma te vermijden. Het is een complexe wisselwerking tussen persoonlijke geschiedenis, emotionele en neurologische ontwikkeling en hersenchemie. En hoewel sommige middelen erg verslavend kunnen zijn, zijn ze niet dé oorzaak van verslavingen. Zo wordt bijvoorbeeld dwangmatig gokken als een vorm van verslaving beschouwd. Maar niemand beweert dat het werd veroorzaakt door een spelletje kaart.

Willen we dus iets doen aan onze verslavingen, dan zullen we aan de slag moeten met de pijn, diep in ons. Want we mogen nog zo’n liefhebbende ouders hebben gehad, de meesten hebben wel kwetsuren opgelopen tijdens het opgroeien. Die we in ons latere leven met kleine of grote verslavingen te lijf gaan. We vertonen dus dezelfde patronen en hetzelfde gedrag als de zwaar verslaafden waar Gabor Maté jaren hulp aan gaf in zijn artsenpraktijk.

5-stappenplan

Maté Gabor geeft ook een vijfstappenplan voor gedragsverslavingen zoals kopen, gokken, snoepen of een andere storende verslaving.

Stap 1: Herbenoemen. In deze stap observeer je wat er aan de hand is en merk je op dat je blijkbaar denkt iets te ‘moeten’, dat er een ‘urgentie’ is om iets te doen. Chocola te eten of koffie te drinken bijvoorbeeld. Je kan dit gaan ‘benoemen’ voor wat het echt is, namelijk een valse overtuiging dat je iets denkt te moeten.

Stap 2: Herkaderen. Nu je in stap 1 hebt erkend dat er blijkbaar een gecreëerde behoefte is, kan je de echte oorzaak gaan blootleggen. Het zijn namelijk neurologische circuits die lang geleden in je hersenen zijn ontstaan als reactie op een probleem waar je vroeger mee te maken had. Nu worden die circuits getriggerd als je je terug gestressed, verveeld of ongelukkig voelt.

Stap 3: Herfocussen. In deze stap geef je jezelf wat tijd. De drang om koekjes te eten, tv aan te zetten of naar de winkel te gaan blijft niet aanhouden. Als je je richt op een andere activiteit kan je je hersenen leren om aan de roep naar wat je verlangt te weerstaan. Misschien kan je dat in het begin maar 15 minuten volhouden, maar succes komt in stapjes.

Stap 4: Ont-waarden: Nu je je impuls hebt herbenoemd en herkaderd terwijl je je richtte op iets anders, kan je jezelf eraan herinneren waarom je al die moeite deed: je ziet nu dat je verslaving geen waarde had, het was enkel tijdverspilling. Het beloofde vreugde maar je kreeg er niets echts voor in de plaats. Erger zelfs, je hebt er je echte waarden voor verloochend. In deze stap ga je dus na wat de negatieve invloed was van je verslavende gewoonte. In deze stap ga je dus bewust na wat er precies gebeurde toen je de drang liet overheersen, zonder jezelf te veroordelen.

Stap 5: Herscheppen: Je kan nu andere keuzen maken, in plaats van de vooraf geprogrammeerde gewoonten te volgen die je hersenen in het verleden voor je hebben gecreëerd. Bedenk in deze stap voor welke acitiviteiten je zelf vrij kan kiezen om uitdrukking te geven aan je behoeften tot creativiteit, zodat je kan uitstijgen boven het gevoel dat je tekortschiet, wat volgens Maté de bron is van onze verslavingen.

Ten slotte is het belangrijk om te beseffen dat je de stappen mogelijk verschillende keren zal moeten herhalen, dat het niet jouw schuld is dat je een verslaving ontwikkelde. Je hebt er niet om gevraagd om zo geprogrammeerd te worden. Maar je kan altijd beslisssen om zelf je leven in hand te nemen in plaats van de automatische processen voor jou te laten beslissen.

Leestip: Maté Gabor, Hongerige geesten, De psychologie van verslaving, AnkhHermes, 2022.

“Wees jezelf. Er zijn al zoveel anderen.” (Loesje)

Al 2500 jaar geleden waren filosofen bezig met de zoektocht naar het ‘zelf’. Wie ben je? Wat maakt dat je gedurende langere tijd dezelfde persoon blijft? Is het mogelijk om jezelf te kennen? En wanneer ben je je authentieke zelf? Hoe weet je dat? We willen immers allemaal authentiek en uniek zijn. Is het zelf niet gewoon de optelsom van wat je hebt nagebootst van je ouders, van prikkels uit je omgeving? Is er wel iets oorspronkelijks, een echte, authentieke ‘jij’?

Dat authenticiteit erg belangrijk is, blijkt uit wat mensen zeggen op het einde van hun leven. Bronnie Ware had als palliatieve verpleegkundige ontelbare gesprekken met stervenden. Waar mensen het meeste spijt van hebben is volgens haar: ‘Ik wou dat ik de moed had gehad om een leven te leiden waarin ik trouw was aan mezelf, in plaats van te voldoen aan de verwachtingen van anderen.’

Wanneer ben je authentiek? Volgens Stephen Joseph heb je drie facetten nodig om echt authentiek te zijn:

1. Jezelf kennen: weet je wie je bent, wat je graag doet en waar je goed in bent?
2. De baas zijn over jezelf: heb je zelf het stuur van je leven in handen, of bepalen anderen dat mee voor jou?
3. Jezelf zijn: doe je wat bij je past en wat voor jou belangrijk is? Volg je je passies?

Zodra een van deze drie onderdelen ontbreekt, leef je niet authentiek.

Om voor jezelf te achterhalen of je authentiek bent, kunnen volgende vragen (eventueel in gesprek met een partner of een goede vriend) je helpen.

• Wat deed je graag als kind? Wanneer ging je totaal op in een activiteit en vergat je alles om je heen? Beschrijf die activiteit of gebeurtenis nauwgezet. Wie was er, wat gebeurde er? Zoek uit hoe het komt dat je je daar zo in kon verliezen.
• Hoe stel je jezelf voor aan iemand die je nog niet kent? Wat vertel je eerst? Vertel je wat je hobby’s zijn of vertel je iets over je carrière, je leeftijd of je kinderen?
• Wanneer had je recent het gevoel dat je je authentieke zelf was? En wanneer was je dat helemaal niet? Wat maakt dat? Ga er dieper op in en zoek uit hoe het kwam.
• Hoe merk je dat je niet authentiek bent? Hoe uit zich dat? Kan je partner dat aan je merken?
• Heb je voldoende de controle over wat je wil doen in je leven? Of wie bepaalt dat (mee)? Wat doe je om jouw eigen koers te varen?
• Op basis van vorige vragen, kan je nu duidelijk beschrijven wat authenticiteit voor jou betekent? Heb je een levensmotto?

Leestips

Joseph Stephen, Authenticiteit, jezelf zijn en waarom dat ertoe doet, e-book, 2016.

Casteleyn Brenda, Hoe was je dag?, 50 inspirerende wandelingen voor meer diepgang in je relaties, Borgerhoff & Lamberigts, 2021.

“Reading… a vacation for the mind” (Dave Barry)

Elke vakantie begint bij mij met de vraag: welke boeken neem ik mee? Meestal liggen er al een tiental te wachten om eindelijk gelezen te worden, maar heb ik daar ook zin in op reis?

Waar hou jij van? Wil je lekker ontspannen met bijvoorbeeld ‘De geheimen van de kostschool‘ van Lucinda Riley of ben je fan van Karin Slaughter met haar nieuwste ‘Gewetenloos‘. Vakantie is misschien wel de ideale tijd voor literatuur… wat dacht je dan van ‘Violeta‘ van Isabel Allende? Voor wie graag wat bijleert kan ‘Het begin van alles, een nieuwe geschiedenis van de mensheid’ van David Graeber misschien interessant zijn. Ikzelf ga voor ‘Activeer je nervus vagus’ van Luc Swinnen om mijn stressklachten voor eens en voor altijd te lijf te gaan.

Op deze website kan je nog meer inspiratie vinden voor leuke vakantielectuur.

Maar vakantie is natuurlijk niet enkel om te lezen, je wil ook met je partner, kinderen, vrienden leuke tijden beleven. Misschien is dan mijn boek ‘Hoe was je dag’ wel leuk. Daarin vind je leuke onderwerpen om samen over te praten tijdens de busreis, op het vliegtuig, het strand of tijdens wandelingen. Ik inspireer je graag met inzichten uit filosofie en psychologie (vlindereffecten) om elkaar (en jezelf) beter te leren kennen.

Leestip: Brenda Casteleyn, Hoe was je dag, 50 inspirerende wandelingen voor meer diepgang in je relaties, Borgerhoff & Lambreghts, 2021.

“You are always free to change your mind and choose a different future, or a different past.” (Richard Bach)

Wat je in het leven bereikt, hangt af van de keuzes die je maakt. Maar niet alle keuzen zijn even belangrijk. Robert Fritz maakt onderscheid tussen drie soorten: primaire, secundaire en fundamentele keuzen.

Je kunt op vrijwel alle terreinen van je leven primaire keuzes maken. Je kiest het voor het resultaat zelf, niet voor iets anders. Zo kan je ervoor kiezen een puzzel of een schilderij te maken of een boek te schrijven. Je kan kiezen voor een bepaald beroep, bijvoorbeeld of je dokter wil zijn of kunstenaar. Eens de puzzel, het boek of het schilderij af is, wanneer je dokter of kunstenaar bent, is je doel bereikt en heb je verkregen wat je wou. Bij een secundair doel daarentegen kies je iets dat je helpt een stap te zetten in de richting van je primaire doel. Je kan kiezen om verf te kopen voor je doek of een uitgever voor je boek. Je kan kiezen welk soort dokter je wil worden of je kan je in een artistieke discipline gaan bekwamen.

Maar soms ben je zo gefocust op de secundaire keuzen dat je je primaire keuze uit het oog verliest. Het meest gekende voorbeeld is geld verdienen of een carrière uitbouwen. Is het geld of de carrière echt datgene wat je wil bereiken of was het een secundaire keuze als middel om je primaire keuze – een gelukkig en vervuld leven – te bereiken?

Maar er is nog een derde soort keuze die het allerbelangrijkste is en de basis voor al de rest. Het is de fundamentele keuze waarbij je kiest voor een fundamentele oriëntatie op het leven of een fundamentele zijnstoestand. Voor de meeste mensen betekent dat de keuze om vrij te zijn, gezond te zijn en trouw te zijn aan zichzelf. Zodra je daarvoor gekozen hebt, worden alle andere keuzen in je leven erdoor bepaald. Je leven krijgt een onderliggende structuur die al de rest mee bepaalt.

Nu snap ik ook hoe ik door een fundamentele keuze van het roken was afgeraakt. Ik had daarvoor al ontelbaar aantal pogingen gedaan om te stoppen, maar niets lukte. Telkens kwam er een bepaalde situatie, waarin ik het moeilijk had. Tot ik de fundamentele keuze maakte om terug vrij te zijn. Door die keuze kregen alle situaties een andere dimensie. Ik snapte dat ik zelf zo de drijvende kracht werd achter de verandering, terwijl ik me daarvoor altijd een slachtoffer had gevoeld dat met de nodige wilskacht moest optornen tegen de verleidingen. Een niet-roker zijn is een fundamentele zijnstoestand en dat is iets totaal anders dan de zijnstoestand van de roker die probeert te stoppen. Eens de keuze voor vrijheid gemaakt was, was ik dus een niet roker en ging stoppen als het ware vanzelf.

Hoe maak jij keuzen in je leven? En was het je opgevallen dat je kan kiezen voor keuzes of keuzen. Blijkbaar zijn beide meervouden taalkundig juist… 🙂

Leestip: Robert Fritz, De weg van de minste weerstand. Over de kunst van het creëren. Ankh-Hermes, 1989.

“Genuine sincerity opens people’s hearts, while manipulation causes them to close” (Daisaku Ikeda)

Poetin beschuldigt het Westen van ‘cancel culture’. Omdat tal van Russische voorstellingen van theaters of evenementen geschrapt werden, vergelijkt hij ons nu met de nazi’s die boeken verbrandden. Het Westen discrimineert bekende Russische schrijvers en is bezig aan een uitbanning van de Russische cultuur, argumenteert hij.

Daarmee gebruikt hij een bekende truk van manipulators om hun slachtoffer (in dit geval de Russische bevolking) op te zetten tegen iemand (in dit geval het Westen).

Gaslighting als techniek

Deze techniek wordt vaak ook gebruikt in persoonlijke relaties:

• Om het zelfvertrouwen en het functioneren van een slachtoffer af te breken;
• Om in een echtscheiding kinderen op te zetten tegen de andere ouder, zodat ze die ouder gaan verstoten;
• Om de familie en vrienden van een partner in een slecht daglicht te stellen, zodat ze alle contact met hun naaste omgeving verbreken.

Robin Stern beschreef voor het eerst de patronen in dit mentale misbruik met de term ‘gaslighting’. Ze ontleende de term aan de film ‘Gaslight’ uit 1944 met Ingrid Bergman, Charles Boyer en Joseph Cotton als hoofdrolspelers.

In deze film weet de romantische held, gespeeld door Boyer het slachtoffer, Bergman er gaandeweg van te overtuigen dat ze gek aan het worden is. Hij vraagt haar naar een broche die hij haar had gegeven en observeert haar verwarring als ze ze niet vindt terwijl ze er zeker van is dat ze ze in haar juwelenkistje had gelegd. Hij vertelt haar niet dat hij die er zelf heeft uitgehaald maar stelt dat ze de laatste tijd wel erg vergeetachtig is. Na een opeenstapeling van dit soort incidenten gaat ze uiteindelijk aan zichzelf twijfelen, wat de hele opzet was.

Hoe het werkt

Gaslighting is dus bewust informatie verdraaien en de werkelijkheid fout voorstellen zonder dat het slachtoffer dat in de gaten heeft. In het Rusland van Poetin is dat niet meer zo moeilijk. Het recept is eenvoudig: zorg ervoor dat het slachtoffer (de Russische bevolking) geen weet heeft van de agressie die aan de gang is in Oekraïne. De reactie op de agressie kan nu eenzijdig worden uitgelegd als discriminatie door een nazi-geïnspireerd Westen. Het Westen is dus de boosdoener.

Het verwisselen van oorzaak en gevolg is ook een truc die verstotende ouders vaak gebruiken om hun ex partner te raken. Ze lokken een boze reactie uit door bijvoorbeeld een afspraak te negeren en als de onder dan verontwaardigd of geïrriteerd reageert, wordt dat extra in de verf gezet als negatieve eigenschap. Na een tijdje wordt het erg moeilijk om de zaken nog recht te zetten. Want een goede gaslighter zal zich tegelijk als beschermer opwerpen en argumenteren dat het veiliger is om minder contact te onderhouden met zo’n negatieve persoon. Als het contact dan uiteindelijk verbroken wordt, is er geen enkele mogelijkheid meer om een alternatieve waarheid te laten zien.

Zo wordt je visie op de realiteit stilaan aangepast en verdraaid en wordt elke actie van de tegenpartij geframed als negatief. Een verstoten ouder kan nooit winnen: als hij/zij  contact zoekt wordt het gezien als opdringerig en als hij het kind dan met rust laat, is het een onverschillige ouder.  

Slachtoffers

Het slachtoffer in dit verhaal is niet enkel de verstoten ouder of het Westen dat onterecht beschuldigd werd, maar ook het gebrainwashte slachtoffer. Gaslighting is immers een vorm van mentale en psychische mishandeling die zo diep ingrijpt dat het kan leiden tot psychische klachten zoals depressie, identiteitsproblemen, angst.

Het enige lichtpuntje is dat deze donkere periode in de wereldgeschiedenis het bewustzijn rond manipulatie misschien kan vergroten. Zo kunnen we ons misschien beter wapenen tegen deze schurken die onze relaties en de wereld verzieken.

Informatie

Een overzicht van bronnen over manipulatie en narcisme vind je hier.

Leestip: Robin Stern, Het Gaslight Effect, Verborgen narcisme, Ankh Hermes, 2018.

‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’ (spreekwoord)

Als kind kregen we te horen dat spinazie goed is voor ons ijzergehalte, dat we sneller groeien van melk en ontbijtgranen, dat we slim worden van vis… Ondertussen drinken we massaal light-cola en vervangen we echte suiker met suikervervangers.  We kiezen voor margarine in plaats van boter en wie allergisch is aan gluten, kan uit een heel gamma aan dieetproducten kiezen. Calorieën tellen en sporten helpt ons ons gewicht op peil te houden. We eten minder vlees en vet of kiezen voor biologische producten. En toch worden we met zijn allen steeds dikker…

Gezond eten?

Een jaar geleden begon ik een voedselchallenge van 90 dagen waarin je proefondervindelijk ervaart wat voedsel met je gezondheid en welbevinden doet.  In dit programma krijg je elke week een nieuwe opdracht om te experimenteren met voedsel en stelselmatig worden bepaalde voedingsmiddelen of producten toegevoegd of weggelaten. Ergens halverwege had ik de merkwaardige ervaring dat ik me quasi permanent verzadigd voelde en als ik nog honger had was het een veel authentieker gevoel dan vroeger toen ik om de haverklap ‘een hongertje in iets’ had. Mijn behoefte aan snoep was totaal verdwenen en daarvoor kwam nu een enorm gevoel van rust in de plaats. Ik was blijkbaar ontsnapt aan de greep van de verslavende voedingsindustrie.

Propaganda van de voedingsindustrie

Tim Spector legt in zijn boek ‘Ingelepeld’ uit hoe de voedingsindustrie ons voortdurend misleidt. De voedingconglomeraten hebben gigantische budgetten voor marketing en voor lobbying bij de overheid. Daarom investeren ze massaal in onderzoeken om ons te overtuigen hun producten te kopen. Die onderzoeken zijn vaak gebaseerd op te kleine steekproeven of foute interpretaties. Zo is veel van wat ons verteld is over voeding misleidend of zelfs gevaarlijk en ook de overheid neemt deze foute adviezen over. De fabrikanten van ontbijtgranen zullen bijvoorbeeld maar wat graag bewijzen dat ontbijten echt wel noodzakelijk is voor de gezondheid.

Vanuit de strategie van de voedingsindustrie is het overigens wel winstgevend om de producten zo te maken dat we er meer van willen gebruiken. Dus werden de verslavende ingrediënten zoals suikers en suikervervangers opgevoerd terwijl de echte voedingswaarde daalde.  Er ontstaan producten waar je altijd meer van wil eten omdat ze nauwelijks verzadigen. Zo gaan we ons allemaal continu overeten terwijl we toch ondervoed blijven.

Komaf met voedingsmythes

Tim Spector maakt komaf met heel wat voedingsmythes maar hij loopt niet in de valkuil om richtlijnen te gaan geven die op iedereen van toepassing zouden zijn. Die zijn er immers niet. Dat zou hetzelfde zijn als zeggen dat iedereen schoenmaat 40 moet gaan gebruiken. Ieders lichaam is anders, ook wat voeding betreft. Er bestaat dus geen ideaal dieet voor iedereen. Maar een kritische blik op de propaganda van de voedingsindustrie is al een stap in de goede richting.

Leestip: Tim Spector, Ingelepeld, Waarom maar weinig klopt van wat ons over voedsel is verteld, Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam, 2021.

“Nous sommes nos choix” (Jean-Paul Sartre)

In het hoofdstuk ‘Kiezen is verliezen’ van mijn boek Hoe was je dag kan je nagaan op welke manier je keuzes maakt in je leven. Misschien weeg je op een logische manier de pro’s en contra’s tegen elkaar af. Of kies je liever tegen wat je wil vermijden? Ben je eerder impulsief en opteer je voor het eerste wat in je opkomt. Of wil je eigenzinnig kiezen voor de weg die niemand anders inslaat? Volg je je innerlijke stem? Mogelijk wil je naast optie A ook optie B openhouden zodat je nog kan bijstellen?

Misschien ondermijn je je keuzes door enkel te opteren voor wat haalbaar is? Of werk je met eliminatie? Enkel wat overblijft, is dan nog een optie. Heb je al eens bij verstek gekozen: dan laat je een deadline voorbijgaan of blijf je weg uit een vergadering waardoor de keuze voor jou wordt gemaakt.

En hoe lang doe je over je keuze? Praat je er met anderen over? Ga je achteraf misschien nog twijfelen of is de keuze voor eens en altijd bepaald?

En als al deze methodes niet helpen en je blijft twijfelen, kan je ook altijd het volgende proberen:

Stap 1: Leg de keuze voor aan iemand anders en vraag om voor jou te kiezen. Of laat het toeval kiezen: gooi een munt op en laat kop of munt de uitkomst bepalen.
Stap 2: Observeer je reactie op de uitkomst van stap 1. Ben je teleurgesteld of opgelucht? Zo kom je te weten wat je onbewuste keuze was.
Stap 3: Nu je weet wat je onbewuste keuze was, kan je daar met meer zekerheid voor kiezen. Was je opgelucht dan was de toevallige uitkomst goed. Ben je teleurgesteld, dan kies je voor het tegendeel. Ben je noch opgelucht, noch teleurgesteld, dan zijn beide opties wellicht goed.